Τριχόπτωση και βότανα
Βοηθάει η «Εναλλακτική Ιατρική» στη θεραπεία της τριχόπτωσης; Όσον αφορά την προσωπική µου προσέγγιση, θεωρώ πως δεν υπάρχει εναλλακτική ιατρική και… κλασσική ιατρική. Υπάρχει ΜΙΑ Iατρική. Ο όρος «Εναλλακτική Ιατρική» χρησιµοποιείται ως ωραιοποίηση της πραγµατικής «ορολογίας» που είναι ο εξής: µη τεκµηριωµένη απόπειρα θεραπευτικής παρέµβασης!
Και άσχετα αν η όποια «µέθοδος» αντιμετώπισης της τριχόπτωσης υπάρχει 100 ή 5000 χρόνια ή αν την ακολουθούν 10.000 ή 3 δις άτοµα παγκοσµίως, αυτό δεν την κάνει πιο πιθανό να είναι έγκυρη: απλά σίγουρα την κάνει ανθεκτική στο να ριζώνει στις συνειδήσεις και να καταλήγει δηµοφιλής.
Η δηµοφιλία δεν είναι απόδειξη εγκυρότητας. Κάθε άλλο µάλιστα! Αν ποτέ υπάρξουν evidence-based στοιχεία για τις παρακάτω µεθόδους και βότανα ενάντια στην τριχόπτωση, είναι βέβαιο πως θα τα µελετήσουµε όλοι µας µε ζήλο!
Γενικά για τα βότανα και την τριχόπτωση
Τα φυτά και τα βότανα χρησιµοποιούνται από τους προϊστορικούς χρόνους για θεραπευτικούς σκοπούς και φυσικά ενάντια στην τριχόπτωση. Ακόµα και στον 20 αιώνα, «κατευθύνσεις» από φυσικά προϊόντα βοτανικής προέλευσης αποτέλεσαν την αφετηρία για τη σύνθεση πολλών ουσιών που έχουν εξελιχθεί ως καθηµερινά φάρµακα στη σύγχρονη φαρµακοθεραπεία. Κλασικά παραδείγµατα είναι η ασπιρίνη, η ατροπίνη, το digitalis και τα οπιοειδή. Τα εκχυλίσµατα των φυτών ή τα παράγωγά τους χρησιµοποιούνται και σήµερα σε παραδοσιακά θεραπευτικά συστήµατα, όπως η κινεζική βοτανική ιατρική, η ινδική (Ayurvedic) ή η ιαπωνική (Kampo) ιατρική, ενώ συχνά η χρήση τους ενσωµατώνεται στην κλασική ιατρική και στις δυτικές χώρες.
Κλασική και... εναλλακτική ιατρική για τη θεραπεία της τριχόπτωσης
Η ανάπτυξη και η αποτελεσµατικότητα της κλασικής-αλλοπαθητικής, evidence-based ιατρικής είναι αναµφισβήτητη και τα τελευταία χρόνια ολοένα και σηµαντικότερες ανακαλύψεις υπόσχονται καλύτερη ποιότητα ζωής και µακροβιότητα. Εντούτοις, στις µέρες µας η «συµπληρωµατική/εναλλακτική» ιατρική κερδίζουν έδαφος στη συνείδηση του κόσµου και η δηµοτικότητά τους έχει αυξηθεί σηµαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Είναι αξιοσηµείωτο ότι οι ιδιωτικές επισκέψεις ασθενών σε εναλλακτικούς πρακτικούς-ιατρούς ξεπερνούν σε αριθµό τις επισκέψεις σε αλλοπαθητικούς ιατρούς, ακόµα και όταν η ασθένεια που ταλαιπωρεί τους ασθενείς δεν είναι μια απλή τριχόπτωση αλλά αντίθετα είναι βαρύτατη (π.χ. κακοήθεια). Σύµφωνα µε µελέτη του 2008, υπολογίζεται ότι βοτανικά σκευάσµατα χρησιµοποιούνται από ≈20% του υγιούς πληθυσµού στις ΗΠΑ και από ακόµη µεγαλύτερο ποσοστό ασθενών µε ποικίλα νοσήµατα, συμπεριλαμβανομένης και της τριχόπτωσης. Άλλες µελέτες αναφέρουν πως περίπου 40 εκατοµµύρια ενηλίκων στις ΗΠΑ (18,9% του πληθυσµού) χρησιµοποιούν βότανα ή άλλα συµπληρώµατα διατροφής, αλλά µόλις το 1/3 αναφέρει στον ιατρό του τη λήψη αυτών των σκευασµάτων.
Γιατί οι ασθενείς προτιµούν τα βότανα από τα φάρµακα;
Παρόλο που τις περισσότερες φορές οι ένθερµοι οπαδοί της εναλλακτικής ιατρικής είναι κυρίως γυναίκες µέσης ηλικίας και άνω που πάσχουν από τριχόπτωση, τα τελευταία χρόνια και οι άνδρες, ειδικά οι πάσχοντες από προβλήµατα του προστάτη, εµφανίζουν «προτίµηση» σε εναλλακτικές αγωγές αφού, όπως θα δούµε, δεν µπορεί κανείς να οµιλεί για ουσιαστική θεραπεία µε βότανα. Εντούτοις, η γενική αντίληψη που επικρατεί στο µη επιστηµονικό κοινό είναι ότι τα φυσικά προϊόντα είναι πιο ασφαλή και µε λιγότερες παρενέργειες και οι περισσότεροι ασθενείς με προβλήματα μαλλιών και τριχόπτωση, ανεξαρτήτως παθήσεως, είναι διατεθειµένοι πιο εύκολα να χρησιµοποιήσουν κάποιο βότανο παρά κάποιο φάρµακο.
Σε έρευνα που εκπονήθηκε το 1998 στις ΗΠΑ µε στόχο να διαφανεί η αιτία που το κοινό δέχεται τα φυτικά σκευάσµατα ενάντις την τριχόπτωση µε τόση ευκολία, βρέθηκε ότι η έννοια της «φυσικής προέλευσης» µιας ουσίας βρίσκεται σε συµφωνία µε τις αξίες, τις αρχές, τα πιστεύω και τη φιλοσοφική αντίληψη του περισσότερου κόσµου για την υγεία και τη ζωή. Σε δηµοσίευση του αµερικάνικου National Advisory Council for Complementary and Alternative Medicineέχει αναφερθεί πως τα κυριότερα «κίνητρα» των ασθενών που λαµβάνουν βοτανικές αγωγές είναι:
- Ανησυχία για την ασφάλεια της κλασσικής ιατρικής (51%)
- Υψηλή συχνότητα παρενεργειών (25,7%)
- Προσωρινά αποτελέσµατα, δεν προσφέρει οριστική θεραπεία (19,5%).
Και δυστυχώς οι απόψεις αυτές είναι πολύ δηµοφιλείς. Είναι όµως και σωστές; Σε καµία περίπτωση! Και µάλιστα αποτελούν εσφαλµένες αντιλήψεις και παρανοήσεις τις οποίες ο ιατρός καλείται να ξεδιαλύνει, επιµορφώνοντας τον ασθενή.
Πόσο αποτελεσµατικά είναι πραγµατικά τα βότανα ενάντια στην τριχόπτωση και γενικότερα;
Η θεραπευτική αξία κάποιων φυτικών σκευασµάτων είναι εδραιωµένη στη συνείδηση πολλών µη ειδικών, ενώ αντίθετα η επιστηµονική κοινότητα δε δείχνει να συµφωνεί µε την πεποίθηση αυτή, καθότι σπάνια έχει γίνει η απαιτούµενη εργαστηριακή ή κλινική έρευνα που να στηρίζει αυτή την εικασία.
Αρκετά βότανα έχουν επιδείξει αποτελεσµατικότητα ενάντια στην τριχόπτωση σε in vitro συνθήκες, σε πειραµατόζωα και ενίοτε σε µικρού εύρους κλινικές δοκιµές, αλλά και πολλές µελέτες έχουν καταλήξει σε αρνητικά αποτελέσµατα. Επίσης, η ποιότητα των ερευνών όσον αφορά τα βοτανικά σκευάσµατα ποικίλει σηµαντικά και συχνά είναι χαµηλής ποιότητας. Τις περισσότερες φορές, τα πρωτόκολλα έρευνας έχουν σηµαντικές ελλείψεις, είναι πτωχά, σχετικά χαµηλού επιπέδου, επηρεασµένα (biased) και ενίοτε ατεκµηρίωτα, ενώ σπάνια συµπεριλαµβάνεται η απαραίτητη «ανάλυση µε πρόθεση θεραπείας» (Intention-to-treat analysis) που απαιτείται σήµερα ακόµα στις κλινικές δοκιµές, οι οποίες εξετάζουν πόσο αποτελεσµατική είναι µια παρέµβαση σε συνθήκες κλινικών δοκιµών.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός πως οι ελάχιστες τυχαιοποιηµένες, διπλές-τυφλές µελέτες για βοτανικά σκευάσµατα ενάντια στην ανδρική και γυναικεία τριχόπτωση που εµφανίζονται στον ιατρικό τύπο συχνά αφήνουν ερωτηµατικά όσον αφορά τη µεθοδολογία και την ερµηνεία των αποτελεσµάτων. Φυσικά και δεν έχει τον ίδιο επιστηµονικό αντίκτυπο µια µελέτη που θα δηµοσιευτεί στο «Journal of the American Medical Association, JAMA» σε σύγκριση µε µια µελέτη που θα δηµοσιευτεί σε κάποιο… εξειδικευµένο βοτανολογικό περιοδικό ή σε κάποιο περιοδικό CAM (complementary and alternative medicine). Αξίζει εδώ να αναφερθεί πως σε περιοδικά CAM, που είναι γενικά non-impact factor περιοδικά, δηµοσιεύονται συχνότερα µελέτες µε θετικά αποτελέσµατα ενάντια στην τριχόπτωση. Επίσης, έχει αποδειχθεί πως οι µελέτες που καταλήγουν σε θετικά αποτελέσµατα είναι γενικά χαµηλότερης ποιότητας από αυτές που καταλήγουν σε αρνητικά. Αντίθετα, οµότιµα αναθεωρηµένα ιατρικά περιοδικά µε υψηλό impact factor, δηµοσιεύουν κατά µέσο όρο παρόµοιο αριθµό µελετών µε αρνητικά και θετικά αποτελέσµατα. Όµως, και σε αυτές τις δηµοσιεύσεις, οι µελέτες µε θετικά αποτελέσµατα έχουν τελικά χαµηλότερο quality score από τις µελέτες µε αρνητικά αποτελέσµατα.
Πόσο ασφαλή είναι τα βότανα;
Πολλοί καταναλωτές πιστεύουν ότι επειδή τα βοτανικά σκευάσµατα που χρησιμοποιούνται στην τριχόπτωση είναι «φυσικά» είναι ως εκ τούτου πιο ασφαλή, όµως αυτό είναι µια επικίνδυνη συνειρµική υπεραπλούστευση. Αρκετά βοτανικά σκευάσµατα σχετίζονται µε σοβαρές παρενέργειες, οι οποίες αφορούν αλληλεπιδράσεις µε συνταγογραφούµενα φάρµακα. Δεδοµένου ότι τα φυτικά σκευάσµατα αποτελούν ετερογενή µείγµατα δραστικών συστατικών, η λήψη τους οδηγεί µάλιστα συχνά σε δυσεπίλυτα ιατρικά προβλήµατα. Πλήθος µελετών και ανασκοπήσεων από ερευνητικά εργαστήρια παγκοσµίως έχει ασχοληθεί µε το ζήτηµα αυτό. Πρόσφατη µελέτη των Itto et al. που δηµοσιεύτηκε στο «Drugs», διαπίστωσε ότι το 15% των ασθενών που λαµβάνουν συµβατική φαρµακοθεραπεία για την τριχόπτωση, ταυτόχρονα λαµβάνει αυτοβούλως (και συχνά κρυφά) και βοτανικά προϊόντα και έχουν αναφερθεί αλληλεπιδράσεις βοτάνων-φαρµάκων στο 40% των ασθενών αυτών. Επίσης, τα βοτανικά σκευάσµατα έχουν ανεπαρκή έλεγχο ποιότητας, καθότι δεν υπάγονται στις απαιτήσεις ποιότητας που ισχύουν για τις φαρµακευτικές ουσίες, αλλά σε αυτές που ισχύουν για τα τρόφιµα, µε αποτέλεσµα να απουσιάζει η προτυποποίηση (standardization) και ο ποιοτικός έλεγχος και το περιεχόµενο σε ενεργές ουσίες να ποικίλει σηµαντικά ακόµα και µεταξύ δόσεων στην ίδια συσκευασία του σκευάσματος για την τριχόπτωση!
Σε αναλύσεις του Εθνικού Εργαστηρίου Καταναλωτών στις ΗΠΑ έχουν βρεθεί αποκλίσεις από την αναγραφόµενη συγκέντρωση µέχρι και -95%, ακόµα και σε χάπια από την ίδια συσκευασία. Οι Garrand et al. αξιολόγησαν 880 διαθέσιµα προϊόντα που αποτελούνταν από τα 10 κορυφαία σε πωλήσεις βοτανικά σκευάσµατα και διαπίστωσαν ότι το 67% των προϊόντων Echinacea και το 57% των προϊόντων Ginkgo εµφάνιζαν σηµαντική ασυνέπεια µεταξύ των αναγραφόµενων και των πραγµατικών συστατικών τους. Οι Draves και Walker ανέλυσαν 54 σκευάσµατα που περιείχαν St. John’s Wort και βρήκαν πως µόλις τα 2 από αυτά είχαν συγκεντρώσεις hypericin και pseudohypericin -τα δύο κύρια ενεργά συστατικά του συγκεκριµένου βοτάνου εντός της απαραίτητης αναγραφόµενης συγκέντρωσης 10% κατά όγκο. Αντίστοιχα, οι Gilroy et al. ανέλυσαν 59 σκευάσµατα Echinacea και βρήκαν πως το 28% περιείχε διαφορετικό αριθµό και διαφορετικά είδη Echinacea από τα αναγραφόµενα.
Εν απουσία αποδείξεων περί του αντιθέτου, τα βοτανικά σκευάσµατα που χρησιµοποιούνται στις κλινικές δοκιµές µπορεί λοιπόν να έχουν την ίδια χαµηλή ποιότητα µε αυτή που παρουσιάζει η αγορά στο σύνολό της. Αποτελέσµατα από µελέτη ανασκόπησης που δηµοσιεύτηκαν στο American Journal of Medicine το 2005 δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δηµοσιεύσεων τυχαιοποιηµένων, ελεγχόµενων δοκιµών βοτάνων, δεν εµπεριείχε πληροφορίες σχετικά µε την ποιότητα του εκάστοτε µελετώµενου φυτικού προϊόντος και ουσιαστικά ακύρωνε την επιστηµονική εγκυρότητα των δοκιµών.
Το νοµικό πλαίσιο για τα βοτανικά σκευάσµατα
Ο πληµµελής έλεγχος ποιότητας των βοτανικών σκευασµάτων δεν προκαλεί έκπληξη. Τα βοτανικά σκευάσµατα ενάντις στην τριχόπτωση και σε οποιαδήποτε άλλη πάθηση δε χαρακτηρίζονται ως φαρµακευτικές ουσίες, αλλά ως συµπληρώµατα διατροφής, µε αποτέλεσµα να µην υπάγονται στην ισχύουσα νοµοθεσία για τις φαρµακευτικές ουσίες. Το γεγονός αυτό σηµαίνει ότι τα σκευάσµατα αυτά δεν υπόκεινται σε ελέγχους ποιότητας ή σε ελέγχους τοξικότητας µε την αυστηρότητα που εφαρµόζονται στα φαρµακευτικά προϊόντα, αλλά µε το ισχύον καθεστώς για τα τρόφιµα.
Δεν υπάρχει σαφές νοµικό πλαίσιο για την παρασκευή βοτανικών σκευασµάτων, δεν απαιτείται καµία µελέτη/απόδειξη για την ασφάλεια ή την αποτελεσµατικότητα πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά και τα βοτανικά σκευάσµατα που ισχυρίζονται ότι δρουν στην τριχόπτωση δε χρειάζονται έγκριση από τον εκάστοτε Εθνικό Οργανισµό Τροφίµων ή Φαρµάκων πριν διοχετευτούν στην αγορά.
Οι κατασκευαστές των διατροφικών σκευασµάτων δεν υποχρεούνται να αποδείξουν την ασφάλεια και την αποτελεσµατικότητα των σκευασµάτων τους, ούτε να ακολουθούν τους κανόνες Ορθής Παρασκευαστικής Πρακτικής (Good Manufacturing Practice, GMPs). Έγκειται αποκλειστικά στην υπευθυνότητα των κατασκευαστών να διασφαλίσουν ότι τα συµπληρώµατα ενάντις στην τριχόπτωση είναι ασφαλή και φέρουν τις σωστές επισηµάνσεις πριν κυκλοφορήσουν στην αγορά, όπως και ότι πράγµατι περιέχουν τα συστατικά και τη δοσολογία που αναγράφεται.
Μόλις από το Δεκέµβριο 2006, οι κατασκευαστές βοτανικών σκευασµάτων οφείλουν να ανακοινώνουν στον αµερικανικό οµοσπονδιακό οργανισµό φαρµάκων και τροφίµων, FDA (Food & Drug Administration) οποιαδήποτε αναφορά ή καταγγελία για παρενέργεια ή ανεπιθύµητη ενέργεια από χρήση των σκευασµάτων τους.
Είναι επίσης εντυπωσιακό το γεγονός ο FDA και ο αντίστοιχος Ε.Ο.Φ. στην Ελλάδα αναλαµβάνουν δράση για την απαγόρευση ενός βοτανικού σκευάσµατος, µόνο αφού έχει καταγγελθεί από καταναλωτές ότι δεν είναι ασφαλές. Αντίστοιχα, οι κατασκευάστριες εταιρείες δεν οφείλουν να αποδείξουν τους ισχυρισµούς τους για τη δραστικότητα και την αποτελεσµατικότητα των διατροφικών συµπληρωµάτων ενάντια στην τριχόπτωση, ισχυρισµοί που ξεκινούν από γενικότητες και ψευδο-επιστηµονικές δηλώσεις µέχρι εξωφρενικούς ισχυρισµούς. Όσο όµως οι ισχυρισµοί παραµένουν ασαφείς και δεν προφασίζονται ότι ιατρεύουν την τριχόπτωση, αλλά διατείνονται ότι «διατηρούν» ή «υποστηρίζουν» κάποια λειτουργία, συνεχίζουν να υπάγονται στο νοµοθετικό καθεστώς που διέπει τα τρόφιµα. Όλα σχεδόν τα βότανα που κατά καιρούς έχουν αναφερθεί να έχουν τριχογενετικό δυναµικό βασίζονται σε µελέτες µε ελλιπή πρωτόκολλα, µε συγκυριακά αποτελέσµατα και περιορισµένη αποτελεσµατικότητα. Εντούτοις, οι εταιρείες τα εµπορεύονται µε τον ισχυρισµό πως κυριολεκτικά «βγάζουν µαλλιά».
Προτεινόμενα προϊόντα
Revivogen Natural Scalp Therapy
6μηνη αγωγή
Η φόρμουλα του Revivogen Natural Scalp Therapy - 6μηνη αγωγή αποτελείται από φυσικά συστατικά τα οποία αποδεδειγμένα σταματούν την τριχόπτωση και προκαλούν την ανάπτυξη νέων μαλλιών σε 9 στους 10 ασθενείς με τριχόπτωση! Περιέχει τα παρακάτω βοτανικά εκχυλίσματα με ισχυρή anti-DHT δράση:
- Saw Palmetto Extract
- Beta-Sitosterol
Για να αποκτήσετε το Revivogen Natural Scalp Therapy - 6μηνη αγωγή
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Revivogen Bio-Cleansing Shampoo
To Revivogen Bio-Cleansing Shampoo είναι ένα ειδικά σχεδιασμένο shampoo για άνδρες και γυναίκες, χωρίς φαρμακευτικές ουσίες και χωρίς παρενέργειες! Περιέχει τα ίδια ενεργά συστατικά με το Revivogen Natural Scalp Therapy: Saw Palmetto Extract, Gamma Linolenic Acid (GLA), Linoleic Acid, Zinc Sulfate, Niacin (Vitamin B3) και Panthenol (Vitamin B5).
Για να αποκτήσετε το Revivogen Bio-Cleansing Shampoo
ΠΑΤΗΣΤΕ ΕΔΩ
Revivogen Thickening Conditioner
Το Revivogen Thickening Conditioner προορίζεται ειδικά για άτομα με τριχόπτωση και για όσους χρησιμοποιούν λοσιόν ενάντια στην Ανδρογενετική Αλωπεκία που περιέχουν οινόπνευμα, που ξεραίνει και κάνει τα μαλλιά εύθραυστα και θαμπά. Η πατενταρισμένη φόρμουλα του Revivogen Thickening Conditioner περιέχει βοτανικά και φυσικά θρεπτικά συστατικά με αποδεδειγμένη ενυδατική, τονωτική, καταπραϋντική και επανορθωτική δράση.
Για να αποκτήσετε το Revivogen Thickening Conditioner